Zenginler varlıklarını ikiye katlarken yurttaşlar borçlandı

Merkez Bankası sayılarına nazaran Mart 2022 itibariyle son 1 yılda parası olanlar varlıklarını ikiye katladı. Zenginlerin varlığı 2 trilyon 690 milyar TL’den 4 trilyon 310 milyar TL’ye çıktı. Bu fiyatın 705 milyarı kurdaki artış nedeniyle DTH mevduattan, 350 milyarı TL mevduattan, 183 milyarı altın mevduatından, 106 milyarı pay fiyatındaki artıştan, 200 milyardan fazlası fonlardan geldi.

Parası olmayan vatandaşın borcu 200 milyar lira arttı ve 1.1 trilyon lirayı aştı. Borç artışının 120 milyarı kredi kartı, 75 milyarı da muhtaçlık kredisi artışı kaynaklı. Enflasyona karşın kredi kartında kulanım oranının yüzde 49’dan 48’e düşmesi harcama açısından çanların çaldığını gösterdi.

Merkez Bankası Finansal İstikrar Raporu, pandeminin tesirleri devam ederken Merkez Bankası siyasetleri, global enflasyon ve Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle kur ve enflasyon artışı ile tanımlayacağımız son 1 yılda paralıların varlığını TL bazında ikiye katladığını gösterdi.

Rapora nazaran Mart 2022 itibariyle son 1 yılda Türkiye’de hane halkı varlıkları tam ikiye katlandı ve 2 trilyon 310 milyar liradan 4 trilyon 310 milyar liraya yükseldi. Her ne kadar Merkez Bankası bu sayısı tüm vatandaşlara mal etse de biliyoruz ki finansal varlıklar büyük oranda yalnızca toplumun küçük bir kısmına ilişkin. Öbür yandan hane halkı yükümlülükleri yani borçları ise 200 milyar lira tırmanarak 937 milyar liradan 1 trilyon 137 milyar liraya çıktı. Borçlananların da yüzde 71’ini çalışanların oluşturduğu orta ve alt gelir kümesi oluşturdu.

VARLIĞI DOLAR VE ALTIN HESAPLARI KATLADI

HaberTürk’ten Rahim Ak’ın haberine nazaran; rapor enflasyon ve kur artışının toplumun her bölümünü birebir oranda etkilemediğini bir kısmı yani varlıklıları daha da varlıklı yaparken çalışanlar başta olmak üzere orta ve alt bölümlerin ise daha da borçlanarak lakin ayakta kalabildiklerini ortaya koydu. Böylelikle varlıklılar ile orta ve alt kesitin bir defa daha ayını gemide olmadığı ortaya çıkmış oldu. Çünkü varlıklılar varlığını katlarken alt gelir kümesinin teknesi su aldı. Rapora nazaran Mart 2022 itibariyle son 1 yılda zenginlerin varlığı 2 trilyon 690 milyardan 4 trilyon 310 milyar liraya çıktı. Bu fiyatın 705 milyarı kurdaki artış nedeniyle DTH mevduattan, 350 milyarı TL mevduattan, 183 milyarı altın mevduatından, 106 milyarı pay fiyatındaki artıştan ve 200 milyardan fazlası fonlardan geldi.

ORTA DİREK MUHTAÇLIK KREDİSİ KULLANDI

Buna karşı parası olmayan vatandaşın borcu 200 milyar lira arttı ve 1,1 trilyon lirayı aştı. Borç artışının 120 milyar lirası kredi kartı 75 milyar lirası da gereksinim kredisi artışı kaynaklı oldu. Gereksinim kredisi borcu olan bireylerin yaklaşık yüzde 80’i düşük dengeli kredi borcuna (50 bin TL altı) sahip. Bu bireylerin kredi borcu toplam gereksinim kredilerinin yaklaşık yüzde 40’ını oluşturuyor. 2020 yılı ikinci çeyreğinde pandeminin hanehalkı üzerindeki olumsuz tesirlerini hafifletmek hedefiyle “Temel Muhtaçlık Dayanak Paketi” kapsamında düşük dengeli kullandırılan kredilerin 0-50 bin TL kırılımındaki kredi bakiyesi ve müşteri sayısındaki artışta tesirli olduğu görüldü. Gerçekten 50 bin TL altı kümede kişi başı borç bakiyesinin ortalama 15 bin TL civarında olduğu anlaşıldı. 2020 üçüncü çeyrekten itibaren ise borç artışının kıymetli bir kısmının 50 bin TL üzeri (orta direk vatandaş) kredi borcu olan bölümden geldiği tablolara yansıdı. Bu kısmın toplam borç bakiyesi kıymetli artış kaydederek 2022 yılı Mart ayı prestijiyle 259 milyar TL’ye, borç bakiyesinin toplam gereksinim kredisi bakiyesi içindeki hissesi ise yüzde 59’a yükseldi. Bu yükselişte bir yandan gelirin yetmemesi öteki yandan tüketici eser fiyatlarında gözlenen artışlar ve enflasyon beklentisiyle öne çekilen talebin tesiri olduğu iddia ediliyor.

KREDİ KARTI LİMİTİNDE FARKLI GERİLEME

Enflasyona karşın kredi kartında limit kulanım oranının yüzde 49’dan 48’e düşmesi harcama açısından çanların çaldığını gösterdi. Olağan koşullarda bu fiyat artışı ile limit kullanımının giderek artması bekleniyordu. Konut kredisi borçlu kişi sayısında ise kayda paha bir değişim olmadı. Öte yandan, kredi kullanımlarında fiyatlı çalışanların hissesinin 2021 yılı üçüncü çeyreğinde bir ölçü gerilemekle birlikte hala yüzde 70’in üzerindeki yüksek seyrini koruduğu göze çarptı. Gelir oynaklığı düşük fiyatlı bölümün hissesinin son yıllarda artması tıpkı vakitte hanehalkı kredi riskini sınırlıyor.